• Welkom
• Vieringen
• Organisatie
  • Pastores
  • Vrijwilligers
  • Bestuur
  • Financiën
  • Kerkgebouw
  • Begraafplaats
  • Parochie
  • Geschiedenis
• Werkvelden
  • Pastoraat
  • Liturgie
  • Diaconie
  • Catechese
  • Kerkopbouw
  • Beheer
• Verbanden
  • Samenwerking
  • Bisdom
  • School
  • Erfdeel
  • Raad van Kerken
  • Overige
• Foto's
• Parochieblad
• Contact
• Links

 A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U V W X Y Z

Vagevuur
Plaats waar de overledenen, na de vergiffenis in de biecht, de nog resterende straffen voor hun zonden uitboeten, voordat ze tot de hemel worden toegelaten.
Als Latijns purgatorium (zuiverend vuur) komt dit begrip al bij de vroegste kerkelijke schrijvers voor, o.a. bij Augustinus. De Franse, Engelse (etc.) talen hebben de term overgenomen (purgatoire, purgatory), terwijl het Nederlandse woord vagevuur al in het Middelnederlands Veghevuer voorkwam , samengesteld uit Veeg = ten sterve gedoemd, sterfelijk (vgl. het vege lijf) en Vuur (Duits Feghefeuer).


Vasa sacra of heilig vaatwerk
Het liturgisch vaatwerk dat direct in aanraking komt met de geconsacreerde eucharistische gaven.(brood en wijn)
    - miskelk met kelklepeltje
    - pateen of hostieschaal
    - ciborie
    - pyxis of ziekendoosje
    - monstrans, die gebruikt wordt voor de aanbidding van de geconsacreerde hostie
    - custodiale waarin de grote Hostie buiten de aanbidding in een lunula wordt bewaard
    - lunula, de houder waarin de hostie zit, die in de monstrans wordt geplaatst


Vasa non sacra
Liturgisch vaatwerk dat niet in aanraking komt met de geconsacreerde eucharistische gaven.
    - vaten en flesjes voor de H. oliën
    - wierookvat en wierookscheepje
    - wijwatervat
    - lavabokan en lavaboschaal voor de handenwassing
    - ampullen
    - ablutievat, ablutiekelk, ablutiekan en ablutiebeker
    - hostiedoos


Vasten
Het zich geheel of gedeeltelijk onthouden van spijs of drank, soms als boetedoening, soms ter gedachtenis aan het lijden van Christus. Niet te verwarren met onthouding. De grote of 40-daagse vasten duurt van Aswoensdag tot Pasen (zondagen uitgezonderd).


Vaste gezangen
Tijdens de Eucharistie (maar ook wel bij een Woord- & Communieviering ) kennen we een aantal gezangen, waarvan de tekst en ook de plaats binnen de viering vast staat.

Naaste vaste gezangen kennen we ook wisselende gezangen.


Vastenavond
De avond (dag) vóór Aswoensdag. Hiermee wordt de carnavalstijd afgesloten


Vastenbrief
Schrijven van de bisschop(pen) aan de gelovigen ter gelegenheid van het begin van de 40-daagse vasten, meestal over een actueel onderwerp


Vastendoek
Andere benaming voor hongerdoek


Vastenmeditatie
Overweging of preek tijdens de 40-daagse vasten, vooral vóór de tweede wereldoorlog dinsdagsavonds over de radio populair


Vastentrommeltje
Doosje waarin kinderen tijdens de vasten hun snoep opspaarden


Vaticaan
Politiek onafhankelijke stadstaat in het centrum van Rome, waar - naast musea, bibliotheken, studiehuizen, enz. - in de eerste plaats de zetel van het bestuur der katholieke kerk is gevestigd met aan het hoofd de paus.


Vaticaans Concilie
Oecumenisch concilie dat van 1869 tot 1870 als Vaticanum I en van 1959/'60 tot 1965 als Vaticanum II te Rome gehouden is


Vaticana
Voornaamste Vaticaanse bibliotheek met o.a. 55000 handschriften en 7000 incunabelen


Veertig-uren-gebed
Openbare aanbidding van het ten toon gestelde heilig sacrament gedurende 40 uren achtereen, eventueel met nachtelijke onderbreking


Velum
Latijn: verhulling:
- langwerpige schouderdoek voor het vasthouden of dragen van een monstrans (schoudervelum)
- zijden of linnen omhulsel van een ciborie met geconsacreerde hosties (ciborievelum)


Veni Creator
Latijn: kom Schepper: naam en beginwoorden van bekende lofzang tot de heilige Geest


Veni Sancte Spiritus
Latijn: kom heilige Geest: naam en beginwoorden van bekende lofzang tot de heilige Geest


Veranderlijke feestdagen
Kerkelijke feestdagen op vaste dag maar wisselende datum, nl. de eerste zondag van de Advent, Aswoensdag, de dagen van de Goede Week, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren en Sacramentsdag.


Verering
Het eer brengen aan of aanroepen van heiligen, in tegenstelling tot het aanbidden dat zich uitsluitend tot God richt


Vergiffenis van de zonden
De erfzonde wordt vergeven door het doopsel, de zware (dood-)zonden door de biecht, de lichte (dagelijkse) zonden door de biecht of door gebed en rechtvaardig leven


Verlossing
Door menswording en kruisdood heeft Christus de erfzonde en alle andere zonden van heel de mensheid zodanig volledig uitgeboet dat eenieder die er zich voor openstelt met God verzoend en verlost kan worden


Veronicadoek
Andere naam voor zweetdoek, de doek waarmee volgens de legende Veronica het gezicht van Jezus afdroogde tijdens de kruistocht en waarop een afbeelding van Zijn gezicht achterbleef (de zesde statie van de kruisweg)


Verrijzenis des Heren
Het opstaan uit de doden door Jezus Christus op Paasmorgen


Verrijzenis des Vleses
De algehele opstanding van alle mensen uit de dood en het laatste oordeel op het einde der tijden


Verschijning van de Heer
Andere benaming voor Driekoningen of de Openbaring des Heren.


Versterven
Het zich ontzeggen van - dus sterven aan - materiële of geestelijke genoegens om tot grotere geestelijke zelfbeheersing en inkeer te komen


Verzaken
Synoniem van afzweren, verloochenen, als in: ik verzaak de duivel.


Verzoening
Verlossing


Vesperale
Liturgisch boek met de psalmen van de vespers


Vespers
een van de getijden-gebeden, het avondgebed. Gebedsdienst aan het eind van de dag (17.00-18.00u). De traditionele vespers is als volgt opgebouwd:
      - een hymne
      - twee psalmen met antifonen
      - een lofzang uit het nieuwe testament met antifoon
      - een korte schriftlezing
      - beurtzang
      - de lofzang van Maria (magnificat) met antifoon
      - slotgebeden


Vexilla Regis
Latijn, banier des konings: beginwoorden van bekende hymne uit de lijdensweek


Viaticum
Teerspijze


Vicaris
Algemene term voor plaatsvervanger.
de parochie-vicaris zou vroeger kapelaan geheten hebben


Vicarius foraneus
Deken. Pastoor die tevens leiding geeft aan meerdere parochies in stad of streek


Vicaris Generaal
Eerste assistent en plaatsvervanger van een bisschop


Vidi Aquam
Latijn: ik heb water (zien vloeien): beginwoorden van liturgisch paasgezang, naar Ezekiël 47,1.


Vigilie
Latijn vigilia de wacht (houden)
Van oorsprong een nachtwake voorafgaand aan een kerkelijk hoogfeest
Sint Nicolaas is de enige heilige waarvan we de vigilie vieren (= pakjesavond)


Vijf Geboden van de Heilige Kerk
    - verplichte feestdagen vieren als zondag
    - op zondagen en verplichte feestdagen de mis bijwonen en geen zware (vroeger 'slafelijke')
      arbeid verrichten
    - zich houden aan vasten- en onthoudingsdagen
    - minstens eenmaal per jaar biechten
    - in de paastijd te communie gaan


Visioen
Bovennatuurlijk schouwen van personen of zaken die op natuurlijke wijze niet waargenomen of verklaard kunnen worden


Vissersring
Pauselijke zegelring, gebruikt voor het bezegelen van pauselijke documenten


Voedstervader
Eretitel van St. Jozef, die niet de biologische vader van Jezus was


Voetgebed
Eerste gebed aan de voet van het altaar in de Latijnse mis met de eerste verzen van psalm 42
(vers 1 t/m 5)


Voetkus
Kus op de voet of de neus van de schoen als eerbetuiging, b.v. ter begroeting van de paus


Voetwassing
Optioneel onderdeel van de liturgie op Witte Donderdag in navolging van de voetwassing der apostelen door Jezus vóór het Laatste Avondmaal (Johannes 13, 5-9)


Volle Aflaat
Volledige kwijtschelding van straffen


Voorafbeelding
Of voorafschaduwing: het in oudtestamentische beelden en woorden aankondigen van komst van Jezus als verlosser


Voorgeborchte
Letterlijk Voorburcht, Voorstad: in theologische zin het voorportaal van de hel (Latijn: limbus). Het voorgeborchte is een bedachte constructie, door de kerk als authentiek aanvaard, om de verblijfplaats te omschrijven van allen die buiten hun persoonlijke zondenschuld, maar wel belast met de erfzonde door dat laatste niet in de hemel maar ook niet in de hel thuis horen. Dit geldt in de eerste plaats voor alle rechtvaardigen van de oudtestamentische tijd die op de kruisdood van Christus hebben moeten wachten tot zij met Hem mochten verrijzen tot hun hemels geluk. In de tweede plaats geldt dit voor alle niet gedoopte kleine kinderen die niet door het zogenaamde doopsel van begeerte de hemel deelachtig werden
Op 21 april 2007 heeft Paus Benedictus XVI een document van de Internationale Theologencommissie ondertekend waarin het concept van het uitsluiten van buiten hun schuld ongedoopte kinderen als een "te restrictieve opvatting van het heil" omschreven wordt, en men de opvatting naar voren droeg dat buiten hun schuld ongedoopte, in persoonlijke onschuld gestorven kinderen toch op één of andere wijze door Gods almacht gered (kunnen) worden


Voorvasten
De tijd vóór de vastentijd
- Septuagesima (70 dagen voor Pasen)
- Sexagesima (60 dagen voor Pasen)
- Quinquagesima (50 dagen of 7 weken voor Pasen)
- Vastenavond (de dinsdag voor aswoensdag)


Vormsel
Sacrament, toegediend door handoplegging en zalving van de bisschop, dat kracht geeft om het geloof volwassen te beleven en te belijden


Vorsten
Een van de engelenkoren


Votief
Van Latijn: votum, gelofte en belofte: dat wat beloofd en daarna ingelost is, vaak als eerste lid van samenstellingen zoals votiefaltaar, votiefkaars, votiefkerk, votieflamp, votiefmis, enz.


Vreemde zonden
Zonden waardoor men zich schuldig maakt aan zonden van anderen


Vulgaat
Latijnse vertaling van de Heilige Schrift, gemaakt tussen 384 en 405 door de heilige Hiëronymus, en in geamendeerde en bij de tijd gebrachte vorm als officiële tekst door de kerk erkend