RK Geloofsgemeenschap
Peculium
Latijn: door anderen beheerd vermogen: toegestaan klein materieel bezit van religieus die gelofte van armoede heeft afgelegd
Penitentiarie
kerkelijke rechtbank
Penitentie
Boete, boetedoening opgelegd tijdens de biecht
Pentateuch
Grieks, vijfrollenboek: de vijf eerste boeken van het oude testament (van Mozes), nl. Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium,
tesamen in de joodse traditie de Thora geheten
Personele prelatuur
Een personele prelatuur is een kerkelijke organisatiestructuur met een specifieke pastorale taak. Een prelatuur is niet, zoals een
bisdom, gebonden aan een bepaald gebied. Aan het hoofd staat een door de paus benoemde prelaat die bisschop kan zijn. Een prelatuur
bestaat uit een presbyterium van seculiere priesters en uit lekengelovigen, mannen en vrouwen. Opus Dei is een personele prelatuur
van de Rooms-katholieke Kerk
Pesjonkelen - pesjoenkelen
Afkomstig van het Latijn portiuncula deeltje, plekje
Het herhaaldelijk verdienen van een aflaat door het bidden van een aantal Onze Vaders, Weesgegroetjes en het Eer aan de Vader.
Waarna men de kerk verliet om even later terug te keren en herzelfde nogmaals te doen
Peter
Doopvader - peetoom
De peetouders beloven bij de doop de ouders te helpen bij de gelovige opvoeding van de dopeling
Petrusketting
Zilveren horlogeketting - vroeger veel gedragen door priesters - in de vorm van de ketenen waarmee de apostel Petrus volgens de
overlevering in Rome geboeid werd
Petruskruis
Omgekeerd kruis omdat de apostel Petrus volgens de overlevering met het hoofd naar beneden gekruisigd is
Piëta
Beeld van Maria met de van het kruis afgenomen Jezus op schoot.
Pieterspenning
Verzamelnaam van alle giften van de gelovigen ten bate van het bestuur van de kerk te Rome
Pij
Habijt van monnik.
Pilaarheilige
Kluizenaar die als boetedoening boven op een zuil leefde, zoals Simon de Styliet
Pinksteren
Grieks: Pentekostè, vijftigste (dag)
het feest, vijftig dagen vanaf Pasen, ter herinnering aan de nederdaling van de Heilige Geest over de apostelen
Pinkstervuur
- de vurige tongen boven de hoofden der apostelen ten teken
van de nederdaling van de Geest
- vreugdevuur op of rond Pinksteren (vgl. Paasvuur).
Pinksterwonder
Het spreken van vele talen tegelijk door de apostelen op Pinksteren
Piusalmanak
Jaarboek (ook adressenboek) met uitgebreide informatie over de katholieke kerk in Nederland; verscheen van 1879 tot 1971 en wordt
sinds 1984 opnieuw uitgegeven
Plebaan
Pastoor die namens de bisschop de kathedrale parochie leidt
Plechtige H.Communie of Plechtig Aannemen
Nadat kinderen rond hun zevende verjaardag hun Eerste H.Communie gedaan hebben, als ze voldoende begrip van de betekenis ervan (kunnen)
hebben, deden ze rond hun twaalfde hun Plechtige Communie, gewoonlijk met de persoonlijke hernieuwing van hun doopbeloften, die bij
de toediening van het doopsel na hun geboorte namens hen door peter en meter gedaan waren
Tegenwoordig gebeurt dit niet meer
Plechtige Geloften
Geloften van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid, voor eeuwig afgelegd in een religieuze orde
Pontifex
Latijn: bruggenbouwer
Titel van bisschop als bemiddelaar tussen God en de mensen
Pontifex Maximus
De Paus
Pontificalia
Alle bisschoppelijke liturgische en kerkrechtelijke functies en voorrechten
Pontificeren
Het vervullen van liturgische functies door bisschop of abt
Porta Sancta
Latijn: heilige deur
Deur in de Sinterpietersbasiliek, die alleen geopend wordt bij gelegenheid van een Heilig Jaar
In het bijzondere Heilige jaar van de Barmhartigheid (2016) konden er in elk bisdom een (of meerdere) Heilige Deuren
worden geopend
Door via de Heilige Deur binnen te gaan verkreeg men een aflaat
De aflaat betekent dat alle zonden en alle straffen die daar aan vastzitten helemaal worden vergeven
Portiuncula
Latijn: deeltje, plekje
zesde-eeuws kerkje bij Assisi, in 1208 door Sint Franciscus gerestaureerd en bekend geworden door de
Portiuncula-aflaat, die kon men aldaar - later ook elders - telkens opnieuw (toties quoties) verdienen door kerkbezoek en
gebed op 1 of 2 augustus.
'Pesjonkelen' heette in de volksmond het zo de nodige keren achter elkaar de kerk in- en uitgaan,
met de intentie om de aldus telkens opnieuw verdiende volle aflaat op diverse al of niet dierbare overledenen in het vagevuur
toe te passen om hen zodoende sneller uit hun lijden te verlossen (Allerzielen - 2 november)
Postcommunio
Misgebed na de communie.
Postulaat
De eerste proeftijd gedurende zes maanden van een postulant(e) - toekomstig kloosterling(e) - voorafgaand aan het noviciaat
Postulator
Officiële aanvrager van een proces tot heiligverklaring die onder meer de bewijsvoering terzake de wonderen dient te verzorgen
die, onder voorspraak van de heilig te verklaren persoon, zijn gebeurd
Prediker
- andere naam voor het bijbelboek Ecclesiastes
- predikant
Prefatie
Gebeden of gezongen gebed als inleiding op de canon, het tafelgebed
Prefect
- voorzitter van een Romeinse congregatie
- lekenvoorzitter van een Mariacongregatie
- disciplinair priester-hoofd van jongenscollege of seminarie, de zgn. prefectus disciplinae
Prelaat
Verzamelnaam voor hogere geestelijkheid - zoals: patriarch, primaat, metropoliet, aartsbisschop, bisschop, die allen rechtsmacht
hebben - dit geldt niet voor ereprelaten met titels als protonotarius apostolicus, huisprelaat of pauselijk kamerheer
curiale prelaten zijn de hogere ambtenaren van de Romeinse curie
Prebyter Assistens
Latijn: assisterende priester, namelijk bij een liturgische plechtigheid
Prebyterrium
- priesterkoor, verhoogd deel vóór in de kerk
- verzamelde priesters, b.v. van een bisdom
Priester
Hij die het sacrament van het priesterschap heeft ontvangen
Priesterarbeider
Priester die bewust kiest voor het leven en werken als arbeider, b.v. Abbé Pierre te Parijs
Priesterschap
Sacrament dat door handoplegging en gebed van de bisschop de persoon machtigt tot uitoefening van het ambt van geloofsverkondiging en
toediening van de sacramenten
Primaat
- Titel van het hoofd van een kerkprovincie (aartsbisschop)
- of van de hele kerk (de paus)
Prinsen van de Kerk
Gangbare bijnaam voor de kardinalen
Prime
het ochtendgebed van de getijdengebede
Prior
- kloosteroverste van een priorij
- onderoverste van abdij
Pro Ecclesia et Pontifice
Latijn: voor de Kerk en de Paus
pauselijk(e) onderscheiding(skruis) beneden de rang van pauselijke ridderorde
Processie
Plechtige omgang van geestelijken en gelovigen in of buiten het kerkgebouw waarbij vaak het heilig sacrament wordt meegevoerd
Procurator
Latijn: verzorger:
- persoon belast met de stoffelijke belangen van een klooster, ook wel provisor of minister
genaamd
- tussenpersoon tussen kerkprovincie of religieuze orde en het centrale bestuur te Rome.
Profes
Persoon die openbare kloostergeloften heeft afgelegd, de zogenaamde professie
Promotor Fidei
Latijn: bevorderaar van het geloof
getuige à charge bij een heiligverklaring, tegenpool van de advocaat van de duivel
Proosdij
Residentie van een proost
Proost
Voorzitter van het kapittel van kanunniken
Proprium
Latijn: het eigene
liturgische tekst die vast bij een bepaald soort viering hoort, b.v. van een heilige, of van een feestdag op een bepaalde plaats
Protonatarius Apostolicus
Notaris van de pauselijke kanselarij
Provinciaal
Algemene overste van kloosterprovincie
Psalmen
De 150 liederen zoals die in vijf boeken van het Oude Testament geschreven staan en in de kerken gebeden en gezongen worden.
Psalmodiëren
Het in beurtzang zingen van de psalmen
Psalterium
Boek dat alle psalmen bevat
