RK Geloofsgemeenschap
Sacramentaliën
Latijn: Sacramentalia, dat wat tot wijding strekt: door de kerk ingesteld wijdingen of zegeningen van personen of zaken
Bijvoorbeeld: rozenhoedje, schapulier, wijwater
Sacramentale Genade
De specifieke zegening, genade, die elk sacrament geeft
Sacramenten
De zeven sacramenten zijn:
- Doopsel
- Biecht
- Eucharistie
- Vormsel
- Huwelijk
- Priesterschap
- Oliesel
Sacramentsaltaar
Hoofd- of zijaltaar met tabernakel waar de geconsacreerde hosties bewaard worden
Sacramentsdag
Door paus Urbanus in 1264 ingesteld feestdag van het heilig sacrament - de Eucharistie - op de tweede donderdag na Pinksteren
omdat het boetekarakter van Witte Donderdag het feestelijk herdenken van het Laatste Avondmaal en de instelling van de eucharistie
in de weg staan
Sacramentsprocessie
Processie waarin het heilig sacrament wordt meegedragen
Sacrarium
Latijn: heilige ruimte
Sacristie
Kleed- en bewaarruimte bij/in een kerk
Salvam fac Reginam Nostram
Latijn: Behoed onze koningin: gebed dat na een plechtige mis werd gezongen voor het heil van het staatshoofd (koningin)
Salve Regina
Latijn: Gegroet Koningin: eerste woorden van de langste Maria-antifoon (lofzang) uit de vespers
Sanctuarium
Latijn: heiligdom:
- priesterkoor in kerk
- bewaarplaats van reliek(en)
- het hele kerkgebouw
Sanctus
Latijn: Heilig: driemaal herhaalde beginwoorden van gezang of gebed bij het begin van de canon, het tafelgebed.
Saturno
Ook wel Capello romano genaamd
Scapulier of schapulier
van Latijn: scapulae, schouders:
- door sommige kloosterordes op borst en rug tot aan de voeten
neerhangende lap stof, over het habijt heen gedragen
- in navolging daarvan uit devotie door leken gedragen lapjes stof,
verbonden door een lint
- ter vervanging daarvan: de (schapulier)medaille, aan een kettinkje
om de hals gedragen of op het ondergoed vastgespeld
Schietgebed
Kort gebed uit devotie, in nood, of ter bevestiging van het geloof
Schisma
Grieks: scheur, onenigheid: het zich - met behoud van de geloofsleer - onttrekken aan het gezag van de paus van Rome.
- het Oosters Schisma van Photius (876)
- het Westers Schisma (van 1378 tot 1417) en
- het Anglicaanse Schisma van Hendrik de Achtste in 1553
Scholasticaat
- synoniem voor groot- seminarie
in het bijzonder de studieperiode van de filosofie en theologie
- algemene naam voor de studieperiode vóór de priesterwijding
in sommige ordes en congregaties
Scholastiek
Latijn: scholasticus, geleerde:
- verzamelnaam voor het in de middeleeuwen ontwikkelde filosofische en theologische
stelsel, vooral op basis van Aristoteles en te onderscheiden in een augustijnse,
een franciscaanse en een dominicaanse richting; de laatste, met als voornaamste auteur
Thomas van Aquino, beleefde een opbloei in de negentiende eeuw
- studerende kloosterling die nog niet tot priester is gewijd.
Schriftuur
De bijbel of heilige schrift
Schuilkerk
Ook schuurkerk: geheime plaats voor de eredienst om aan de vervolging van de overheid te ontkomen
Schuldbelijdenis
Latijn: Confiteor - gebed om vergeving aan het begin van een viering
het bekennen van de zonden als onderdeel van de biecht
Secreta
Latijn: geheimen: stil gebed in de mis voorafgaand aan de canon
Seculier
Latijn: saecularis, werelds: aanduiding van priester die geen lid is van een orde of congregatie, een zogenaamde wereldheer
Sede Vacante
Latijn: terwijl de zetel onbezet is: periode waarin de zetel van paus of bisschop vacant is
Sedia Gestatoria
Latijn: draagstoel: namelijk van de paus, waarin hij de Sint Pieter werd binnengedragen (niet meer gebruikt na 1978)
tegenwoordig maakt de paus gebruik van de pausmobiel
Sedilia
Latijn: zetels: brede bank aan de epistelkant (rechts vanuit de kerk) voor de celebranten
Seksueel misbruik
Sinds het einde van de twintigste eeuw heeft de Katholieke Kerk te maken met de onthulling van vele gevallen van seksueel misbruik van
minderjarigen door priesters en andere religieuzen. Het misbruik speelde zich vooral af in de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig
van de vorige eeuw, maar kwam pas decennia later in volle omvang naar buiten. Sommige van de seksuele misbruiken kwamen voor het gerecht,
andere werden door de kerkelijke overheid intern geregeld, soms toegedekt of door betrokkenen afgekocht. Het probleem waren niet alleen
de gevallen van seksueel misbruik zelf, maar ook de gebrekkige wijze waarop de autoriteiten binnen de Katholieke Kerk met het seksueel
misbruik omgingen.
Inmiddels zijn honderden priester en zelfs bisschoppen uit hun ambt gezet door de paus.
Septuagesima
Latijn: zeventigste: de eerste zondag van de Paaskring, 70 dagen vóór Pasen (gevolgd door Sexagesima, Quinquagesima en Quadragesima)
Setuagesima is de eerste zondag van de Paaskring het begin van de voorvasten, een voorbereiding tot de veertigdaagse vastentijd (quadragesima).
Vandaar dat de liturgische kleur paars is en de vreugdezangen (Te Deum, Gloria en Alleluja) achterwege gelaten worden, behalve op
heiligenfeesten die in deze periode voorkomen.
Bij de aanpassing van de liturgische kalender na het Tweede Vaticaans Concilie werden de drie zondagen van de voorvasten
(septuagesima, sexagesima en quinquagesima) niet meer opgenomen en vervangen door gewone zondagen door het jaar.
Er zijn echter ook katholieken die de Tridentijnse liturgie vieren en de daarbij horende liturgische kalender volgen.
Septuagint of Septuaginta
Latijn: zeventig: de, volgens de traditie, door 70 joodse geleerden te Alexandrië gemaakte vertaling van het oude testament uit het
Hebreeuws naar het Grieks
Sequentia
Latijn: vervolgen: hymnen in dichtvorm gebeden of gezongen tussen de lezingen van het epistel en het evangelie, zoals Victimae
Paschales (Paastijd), Veni Sancte Spiritus (Pinkstertijd), Lauda Sion (Sacramentsdag), Stabat Mater (feest der zeven smarten
van Maria), en Dies Irae (rouwdienst)
Serafijnen
Een van de engelenkoren
Servus Servorum
Latijn: dienaar der dienaren (Gods): kenschetsing van de paus door Augustinus. Gregorius de Grote was de eerste paus die deze titel
in het jaar 600 op zichzelf toepaste
Sexagesima
Latijn: zestigste: zondag de zestigste dag vóór Pasen, tussen Septuagesima en Quinquagesima
Sext
Getijdengebed om 12.00 uur 's middags
