RK Geloofsgemeenschap
In 1555 deed Karel V, Heer der Nederlanden, afstand van de troon ten gunste van zijn zoon Filips II. Deze katholieke Spaanse
koning bestreed met harde hand het protestantisme in de Nederlanden. Hij oefende zelfs druk uit op paus Paulus IV, die in 1559 met zijn bul
Super Universas, een nieuwe bisschoppelijke indeling tot stand bracht in de Nederlanden.
Zo ontstonden op 12 mei 1559 de bisdommen Groningen en Leeuwarden. Dit ging ten koste van de bisdommen Utrecht, Munster en Osnabrück.
Als tegenprestatie
werd Utrecht verheven tot een aartsbisdom. Het bisdom Osnabrück verloor slechts enkele parochies, maar het bisdom Munster raakte
de relatief rijke parochies in de Ommelanden kwijt. De invallen van de bisschop van Munster ( Bernard van Galen alias Bommen Berend) waren vooral bedoeld
om dit verlies goed te maken.
Johannes Knijff
1559 - 1576
Johannes Knijff was de eerste bisschop van het bisdom Groningen.
Hij was een Franciscaan die in Leuven had gestudeerd. In 1561 werd hij benoemd tot bisschop van het nieuw ingestelde bisdom
Groningen.
Maar pas in 1567 kwam hij daadwerkelijk naar Groningen.
Hij overleed in 1576 en na zijn dood werd er nog wel een opvolger benoemd, maar Johannes Knijff was tot aan de heroprichting
van het bisdom in 1956 in feite de enige bisschop die ook echt het ambt van bisschop in Groningen heeft uitgeoefend.
Jan van Bruhesen
1589 - 1592
Koning Filips II van Spanje benoemde de Nederlandse geestelijke Jan van Bruhesen in 1589 tot bisschop van Groningen en in
1592 tot aartsbisschop van Utrecht.
De benoemingen van Filips II bleken echter een dode letter, want de politieke (en militaire) omstandigheden lieten de praktische
uitvoering niet toe en ook de pausen Sixtus V, Urbanus VII, Gregorius XIV en Innocenius IX, die toen regeerden hebben Van Bruhesens
benoeming tot bisschop van Groningen en in 1592 tot aartsbisschop van Utrecht nooit bekrachtigd.
Volgens tijdgenoten was Van Bruhesen een plichtsgetrouw man en een fanatiek katholiek; ze verweten hem echter wel een gebrek aan
persoonlijkheid.
Arnold Nijlen
1593 - 1594
Arnoldus Nijlen was de derde bisschop van Groningen. Hij werd in 1593 door Filips II tot bisschop benoemd. Maar ook hij werd niet
door de paus, Clemens VIII, benoemd tot bisschop.
Op 22 juli 1594 capituleerde de stad Groningen voor het leger van prins Maurits van Nassau, de latere prins van Oranje, en Willem
Lodewijk van Nassau-Dillenburg, waarna de Katholieke Kerk verboden werd en de bisschop de stad moest verlaten. Arnoldus Nijlen
trok naar Brussel waar hij in 1603 overleed en begraven werd in het Dominicanerklooster.
Remigius Driutius (latinisering van Remi Drieux)
1561 - 1569
Op 15 maart 1560 werd Remigius Driutius, op voordracht van de staatsman kardinaal Granvelle door Filips II tot eerste
bisschop van Leeuwarden benoemd en in dit ambt bevestigd door de paus op 8 augustus 1561. Maar opvallend genoeg werd
hij niet tot bisschop gewijd.
Driutius aanvaardde zijn aanstelling slechts schoorvoetend. Hij was het Fries niet machtig en hij wilde ook liever in Leuven-Brussel
blijven. Het hevige verzet van de Staten van Friesland en van de Friese clerus verhinderden zijn installatie. Hij bleef
dus verder in Mechelen actief en heeft nooit zijn bisdom in bezit kunnen nemen.
Cuneris Petri
1569 - 1580
In 1569 werd Cuneris Petri benoemd tot bisschop van Leeuwarden. Maar ondertussen maakte de Reformatie zich stilaan meer en
meer meester van Friesland.
Petri slaagde er - gesteund door Laurens Mets, commissaris van Alva - wel in Leeuwarden te bereiken. Hij nam zijn intrek
in het Blokhuis van de Friese hoofdstad. De bisschop begon ambitieus aan zijn werkzaamheden. Hij verordoneerde dat in alle
kerken van zijn bisdom de voorschriften van het Concilie van Trente moesten worden afgekondigd. Ook herwijdde hij de
kathedrale Sint-Vituskerk in Oldehove, die in 1566 aan de beeldenstorm ten prooi was gevallen. Tijdens zijn korte episcopaat
stuitte Petri evenwel steeds meer op verzet van de reformatie. Uiteindelijk keerde ook de geestelijkheid zich tegen hem.
Petri verliet in 1579 de stad en vestigde zich in Keulen, waar hij minder dan een jaar later overleed.
Het bisdom Leeuwarden hield daarmee in feite op te bestaan. De Reformatie had de slag gewonnen.
voor de geschiedenis van het herstel van de bisschoppelijk hiërarchie 1853
voor de geschiedenis van het bisdommen Groningen-Leeuwarden
vanaf 1956
